پرسش :

با توجّه به مادّه 190 قانون تجارت شرکت تعاونی تولید را به شرح زیر تعریف می کند که: شرکت تعاونی تولید شرکتی است که بین عدّه ای از ارباب حِرَف تشکیل می شود و شرکاء مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیاء یا اجناس بکار می برند همچنین توجّه به ماده 192 قانون تجارت شرکت تعاونی مصرف را به شرح زیر تعریف می کند که: شرکت تعاونی مصرف شرکتی است که برای مقاصد ذیل تشکیل می شود: 1 _ فروش اجناس لازمه برای مصارف زندگی اعمّ از اینکه اجناس مزبور را شرکاء ایجاده کرده یا خریده باشند. 2 _ تقسیم نفع و ضرر بین شرکاء به نسبت خرید هر یک از آنها. حال آیا این تعاریف با قوانین فقهی مطابقت دارد یا خیر؟


پاسخ :
اگر شرکت تعاونی تولید بنحوی است که صاحبان حِرَف دست آوردهای خود را در مکانی جمع می کنند و بفروش می رسانند و حقّ العمل هم برای فروشندگان در نظر گرفته می شود و هر شریک بمقدار جنسی که از آنها بفروش می رسد، سود و زیان به همان نسبت داده می شود این نحوه اشکال ندارد ولی اطلاق شرکت به این، صحیح نیست ولی اگر بصورت شرکت ابدان است یعنی ارباب حِرَف کارهای خود را برای فروش روی هم قرار می دهند و سود و زیان هم تقسیم می شود از نظر شرعی جایز نیست.

منبع: آداب و احکام کسب و کار / مطابق با فتاوای حضرت آیت الله العظمی علوی گرگانی (مدظله العالی)، قم: فقیه اهل بیت (علیهم السلام)، 1391.